Een van de meest effectieve manieren om beter te leren schaken is partijen spelen en deze partijen naderhand aan een grondige analyse onderwerpen. Maar hoe pak je dat het beste aan?
Even door de computer halen
Het lijkt super eenvoudig. Want je hebt toch een engine? Je haalt jouw partij even door de computer. Die vertelt je binnen de spreekwoordelijke poep en een scheet precies wat je fout hebt gedaan. Maar is dat wel zo verstandig?
De Hongaars/Australische chesscoach IM Andras Toth heeft een bijzonder informatief kanaal op youtube met talloze interessante video’s (je kan hem ook op twitter volgen). In één van deze video’s beschreef hij precies wat ik altijd verkeerd deed. Hij is er duidelijk over:
“Als dit de manier is hoe je partijen analyseert, dan leer je er helemaal niets van!”
Het is klare taal. Maar ik realiseerde me dat hij groot gelijk heeft. Want hoe ging het verder? Ik keek naar de resultaten van de machine en zag waar ik de mist in was gegaan. Na een kort “ah” en “oh” was ik dan weer klaar. De computer heeft verteld wat de beste zetten zijn.
Op die manier leer niets van je fouten
Maar zoiets blijft niet hangen. De machine beantwoordt veel meer vragen niet dan wel. Denk bijvoorbeeld aan:
- Waarom deed ik de verkeerde zet?
- Wat waren de alternatieven die ik heb overwogen?
- Welke alternatieven heb ik over het hoofd gezien?
- Sneden ze hout?
- Heb ik de stelling wel begrepen?
- Maak ik dit soort fouten vaker?
- En dan weer het vervelende: waarom?
Kortom: heel veel vragen en heel weinig antwoorden. De grap is: die antwoorden moet je toch echt zelf vinden. Een goede coach kan hierbij goud waard zijn. Maar die kan niet iedereen zich veroorloven.
Het gaat er om dat je zelf ontdekt waar en hoe je het beter had kunnen doen. Dat kost uiteraard veel meer tijd dan de engine even snel een analyse te laten maken. En ik voeg er nog pesterig aan toe: zelf lekker niet nadenken en het aan de machine overlaten.
Hoe pak je het aan?
Chesscoach Andras kwam in zijn video met een interessante gedachte. Speel je partij zet voor zet na, maar gebruik daarbij niet de engine. Nou ja, een heel klein beetje. Wat gebruik je wel? De evaluatie van de stelling. ChessBase15 heeft de functie ‘Instant Analysis’. Aan de hand van het plaatje kan je precies zien welke beoordeling de machine aan de zetten geeft zonder deze te noemen.
In een partij die ik een tijd geleden speelde veranderde er iets in die evaluatie rond de 27e zet. Daarvoor ging de strijd tamelijk gelijk op. Wat je nu kan doen is die stelling er bij pakken en dan goed kijken wat er gaande is. Neem er rustig de tijd voor. Zet desnoods een timer aan en dwing jezelf de stelling te doorgronden. Maak notities en vergelijk die notities naderhand met de engine. Op die manier gaat het veel meer leven.
Naspeeltraining
ChessBase heeft (naast talloze andere prima functies) nog een bijzonder interessante functie: naspeeltraining. Het is ook een mooie functie om partijen van grootmeesters na te spelen en zelf eerst goed over de zetten na te denken. Maar je kan die functie natuurlijk ook toepassen op je eigen partijen. Het is uiteraard weer interessant dat je het doet op de momenten waarin de evaluatie plotseling veranderde.
Een ander idee is om de kritieke stelling uit te spelen tegen de computer. Via ChessBase kun je stelling bijvoorbeeld uitspelen tegen Fritz (kijk bij de tab training). Je kunt Fritz op verschillende speelsterktes instellen. Maar daarover meer in een volgende aflevering.
Ook op andere platforms
Nu lijkt het alsof ik reclame voor ChessBase aan het maken ben, maar je kunt ook de analysefunctie op lichess.org of chess.com gebruiken. Bij lichess.org is het mogelijk om de instellingen zodanig aan te passen dat je de zetten van de computer niet ziet. Ik meen dat het ook mogelijk is bij chess.com.
DecodeChess
Een ander interessante website is decodechess.com. Hieronder vind je het plaatje dat DecodeChess maakt.
DecodeChess heeft nog veel meer nuttige functies, zoals een uitleg/toelichting bij de zetten. Je kan het zelf gratis uitproberen.
De moraal van het verhaal is: eerst zelf analyseren en dan pas de hulp van de engine inroepen. Door zelf na te denken en dingen te ontdekken leer je uiteraard veel meer dan wanneer de engine alles voor zegt.
Dank u voor dit interessante verhaal!
heel goed hier kom ik mee verder als thuis schaker en internet, en ook het werken met schaakpuzzels heeft mij zeker geholpen , naar het kijken van een stelling en deze analyseren er van, Adreas toth grappig en goede leermeester bedankt.