Auteur: Michel Hoetmer

Waarom pat een geweldige verrijking van het schaakspel is

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Er zijn mensen die zeggen dat je de patregel moet afschaffen. Want het is toch niet eerlijk dat een partij in remise eindigt terwijl je een fiks materieel voordeel hebt en de vijandelijke koning in een hoek hebt gedreven?


Helemaal eerlijk is de regel natuurlijk niet. Maar wel ontzettend vermakelijk. Tenminste als je in staat bent om ‘misbruik’ van deze regel te maken. Het is een geweldige verrijking van het schaakspel. Zonder pat zou het spelletje een beetje minder leuk (en spannend) zijn.

Beyond Material

Als je begint met schaken vind je materiaal ontzettend belangrijk. Bij kinderen zie je met enige regelmaat dat ze de stukken van een tegenstander een voor een van het bord slaan. Mat zetten komt later wel. Eerst gretig stukken hakken. Minder ervaren spelers zien in materiaal sprokkelen vaak een doel op zich. Soms vergeten ze dat het spelletje draait om mat zetten. Het kan je duur te staan komen…?!

Lees meer »

Schaakpuzzel 39: verslik je niet in de draak

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Je weet het natuurlijk nooit helemaal zeker. Maar het lijkt er sterk op dat wit zich lelijk heeft verslikt in de drakenvariant van het Siciliaans.


Ga maar na: halfopen c-lijn voor zwart. Verzwakte koningsstelling voor wit en actieve zwarte stukken. En niet te vergeten: een witte koningsaanval die nooit helemaal tot volle wasdom is gekomen. Voor wit is het vragen om moeilijkheden. En die krijgt hij ook. Hoe wint zwart?

Lees meer »

Schaakpuzzel 38: wat zegt de stelling?

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Je neus volgen en dan maar zetjes proberen te doen is zelden een effectieve manier om te doorgronden wat er in een stelling aan de hand is.

Zoek de beste zet voor wit…


Als je op je intuïtie afgaat dan vermoed ik dat de kans groot is dat je zetten gaat uitproberen op de koningsvleugel. Immers zwart heeft nog niet gerokeerd. Het witte paard lijkt een dreigende positie in te nemen. Je voelt aan je water dat er ‘iets moet inzitten’. Maar wat?

Lees meer »

Schaakpuzzel 37: aftrekaanval

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Deze stelling kwam voor in een partij tussen Goh en Duda na de 30e zet van zwart.

Hoe maakt wit het uit?


Waarschijnlijk is deze redelijk makkelijk. Kom je er zelf niet helemaal uit? Dan vind je hier de oplossing…

PS. Ik heb deze stelling gevonden in hoofdstuk 1 van ‘Chess Calculation Training – volume 1: Middlegames (Romain Edouard).

Het is een heerlijk boek om elke dag een paar puzzeltjes uit op te lossen. Hoofdstuk 1 is een opwarmertje met redelijk makkelijke puzzels. Maar daarna wordt het toch écht lastiger. De puzzels zijn gerangschikt volgens diverse thema’s (totaal 11 hoofdstukken) zoals:

  • Punish bad coordination
  • Find the unexpected blow!
  • Play de killer positional move

Kortom: zeer de moeite waard en een prima oefenboek. Meer weten via De Beste zet…

Schaakpuzzel 36

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Deze stelling kwam voor in een partij tussen Lev Polugaevsky en Lex Jongsma (Amsterdam IBM 1970).

Lex was vooral bekend om zijn levendige commentaar bij schaaktoernooien, zijn schaakrubriek in De Telegraaf en talloze boeken.


Alexander Kornelis Pieter (Lex) Jongsma (Stadskanaal, 1 juni 1938 – Haarlem, 3 december 2013) was in zijn jeugd een talentvolle schaker. Lex werd in 1957 kampioen van Nederland bij de jeugd. Hiermee kwalificeerde hij zich voor het jeugdwereldkampioenschap. Hij werd derde in dat toernooi. Zoiets is natuurlijk een prestatie van formaat.

Lex koos voor een maatschappelijke carrière en bereikte mede daardoor nooit grote hoogten in ons mooie spel. Hij had wel een meestertitel, maar dan in de rechten. Niet iedereen was gecharmeerd van zijn commentaren bij schaaktoernooien. Hij zat er wel eens naast. Maar dat maakte hij ruimschoots goed door zijn onderhoudende en humorvolle presentatiestijl. Commentaar leveren bij partijen is een kunst die maar weinigen goed verstaan. Hij stak er wat mij betreft met kop en schouders boven uit. Het draait tenslotte vooral om je publiek een fijne middag te bezorgen.

Terug naar de stelling. Lex speelde hier met zwart tegen Lev Polugaevsky. Polugaevsky behoorde jarenlang tot de wereldtop. Het is dus bepaald geen schande als je tegen zo’n grootheid aan het kortste eind trekt. Hoe won wit?

Eindspel van koning en toren tegen koning en pion

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Je hebt vast geleerd hoe je met een dame en een koning tegen een koning en pion speelt. Vaak is dat gewonnen. Echter niet altijd. Maar hoe zit dat met een toren? Dat is een stuk lastiger.


Zie het eerste diagram. Wit is aan zet. Wij kunnen meteen concluderen dat wit voor twee mogelijke uitkomsten vecht. Hij wint of speelt in het slechtste geval remise. Dat doet zich voor wanneer de zwarte pion promoveert. Dan moet de partij met de toren meestal zijn toren opgeven.

Wat meteen opvalt is dat de witte koning zich ergens in Verwegisstan bevindt. Dat is niet positief. Gunstig is dat de toren achter de pion staat. Wat denk je? Kan zwart remise maken?

Door even simpel te tellen weet je het antwoord. Zwart heeft minimaal 5 zetten nodig om de pion te laten promoveren. Dat zijn twee koningszetten en drie pionzetten. Als wij dan ook even tellen hoeveel zetten wit nodig heeft om bij de pion te komen, dan is het antwoord duidelijk. Dat zijn namelijk ook vijf zetten. Wit mag beginnen. De afloop is voorspelbaar.

Lees meer »

Doe de grote schaakquiz

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Dit is een heel leuke quiz voor liefhebbers van schaakgeschiedenis. De quiz is gemaakt door Eric Roosendaal. Het gaat erom dat je de 100 beste of beroemdste schakers uit de geschiedenis herkent aan hun foto’s. De keuze van de 100 meest bekende schakers is natuurlijk enigszins willekeurig of een kwestie van smaak.


Er zijn tien niveaus met elk tien afbeeldingen. Wanneer je een niveau hebt voltooid, krijg je toegang tot het volgende niveau. Je slaagt voor een niveau zodra je alle spelers weet te identificeren. De niveaus worden steeds moeilijker, dus het kan wat moeite kosten om een ​​hoog niveau te bereiken.

Je moet de antwoorden typen, maar in veel gevallen staat de quiz een paar veelvoorkomende spellingvariaties toe. Ook zijn de antwoorden niet hoofdlettergevoelig. En je hebt onbeperkt nieuwe pogingen, dus je kunt fouten altijd corrigeren.

Namens Eric wens ik jullie heel veel plezier. Doe de quiz…

Graag even een zetje verder doorrekenen!

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

De oefenboeken van de stappenmethode bevatten heel wat materiaal. Maar tot mijn grote schande heb ik ze zelf nooit opgelost.

Het is toch wel een prima idee voor een schaaktrainer om dat zelf eens te doen. Daar ben ik een paar dagen geleden mee begonnen.


Om het mijzelf wat moeilijker te maken dook ik meteen in de mix-opgaven van stap 4.

De grap van die mix-opgaven is natuurlijk dat je geen hints hebt in de vorm van ‘dubbele aanval: jagen en richten’. Als dat er bij staat weet je waar je naar moet zoeken. Die oefeningen met bepaalde thema’s zijn overigens wel bijzonder nuttig voor het leren herkennen van patronen. Maar in een gewone schaakpartij krijg je geen hints zoals ‘penning kopstuk lokken’. Als je dergelijke oefeningen hebt gedaan zitten de patronen hopelijk in je hoofd en herken je ze wanneer ze op het bord verschijnen. Zie het volgende voorbeeld: (verder lezen…)

Lees meer »

Valstrikken in de opening (2): het Englund gambiet

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Het Englundgambiet is het lelijke broertje van het Boedapestgambiet. Zwart speelt meteen 1. – e5 als antwoord op 1. d4. En niet zoals bij het Boedapestgambiet pas na 1. d4 Pf6 2. c4 e5. Het Englundgambiet is een tikkeltje dubieus.

Het Boedapestgambiet daarentegen 1. d4 Pf6 2. c4 e5 is een stuk lastiger voor wit. Maar het Englundgambiet is niet helemaal zonder gif. Wit moet nauwkeurig spelen om goed uit de opening te komen. Past hij niet op? Dan draait het uit op een vreselijke mislukking! (verder lezen…)

Lees meer »

Tactiek: de juiste zetten zoeken en vinden (2)

Michel HoetmerEen reactie plaatsen
Stelling 1

Carsten Hansen plaatst vrijwel dagelijks nieuwe tactische opgaven in zijn facebookgroep ‘Winning quickly at chess’. De opgaven zijn over het algemeen van recente toernooien. En ze zijn pittig.

Gisteren schreef ik een lange blog over het vinden van kandidaatzetten. De aanleiding daarvoor was een les die ik de dag ervoor in een online training aan een stap 4/4+ groep had gegeven. De methode is simpel, kijk eerst zonder te oordelen naar:

  1. Schaakzetten (en/of schaak en slaan)
  2. Slaan
  3. Dreigingen

Iemand vertelde mij de dag er na dat deze methode nogal bewerkelijk is en daarom niet aan te raden. Iedereen heeft natuurlijk zijn eigen voorkeuren. Dat je naar meerdere zetten zou moeten kijken is inderdaad een bezwaar. Maar het is tegelijkertijd ook het grote voordeel van deze methode. De kans dat je iets over het hoofd ziet (een van mijn hardnekkige schaakkwaaltjes) neemt daardoor zienderogen af.

Eigen advies in de wind slaan

Ik ging aan de slag met de stelling 1 en vergat prompt mijn eigen aanbeveling. Na een tijdje nadenken kwam ik met een ingenieuze variant. Tenminste zo lijkt het. Zullen wij even kijken: (verder lezen)

Lees meer »