Carsten Hansen publiceert dagelijks schaakpuzzels in zijn Facebookgroep ‘Winning Quickly at Chess Community’ en op Twitter. De puzzels zijn er in twee categorieën: de eerste noemt hij Chess Tactics for Improvers en de tweede Daily Chess Training. Die laatsten zijn van een zwaarder kaliber dan de eerste (improvers).
Ik doe graag een poging om ze op te lossen. Helaas gaat dat met die tweede lastige categorie niet altijd goed. Recent had ik weer eens last van een hardnekkige kwaal die met enige regelmaat de kop op steekt. Maar voordat ik daar iets over zeg, stel ik voor dat je zelf eerst een poging doet om de schaakpuzzel op te lossen.
Heb jij dat ook wel eens? Je kijkt naar een stelling en probeert van alles uit, maar je ziet het niet. Dat overkwam me bij deze stelling. Ik stel voor dat je eerst zelf de oplossing zoekt. Daarna zal ik uitleggen waarom het bij mij fout ging. (verder lezen)
Je hoort wel een zeggen dat schaken een ‘bijzonder concreet spel is’. Het lijkt me een waarheid als een koe. Het draait in belangrijke mate om het correct zien en uitrekenen van zetten. Neem onderstaande stelling. De eerste zet voor wit is een ABC-tje. Maar hoe gaat het dan verder?
Hieronder begin ik ietsje eerder dan in de diagramstelling. Want het is toch wel een beetje opmerkelijk dat een speler met een elo van 2450 de zwakste verdediging kiest. Of zou hij het vervolg na de 23e zet van wit niet hebben gezien? Oplossing…
Ongelukjes zitten in het schaakspel in een klein hoekje. Vaak zijn wij net iets te veel bezig met onze eigen plannetjes en hebben wij niet goed in de gaten waarop onze tegenstander zit te broeden.
Neem het bovenstaand diagram. Zwart speelde zijn dame naar h4 en verkeerde daarmee in de veronderstelling zijn koningin naar een actieve plek te hebben gemanoeuvreerd. Op zich klopt deze gedachte als een zwerende vinger. Helaas heeft hij een kleinigheid over het hoofd gezien. Hoe kan wit deze enthousiaste dameuitval afstraffen? Oplossing…
Je weet het natuurlijk nooit helemaal zeker. Maar het lijkt er sterk op dat wit zich lelijk heeft verslikt in de drakenvariant van het Siciliaans.
Ga maar na: halfopen c-lijn voor zwart. Verzwakte koningsstelling voor wit en actieve zwarte stukken. En niet te vergeten: een witte koningsaanval die nooit helemaal tot volle wasdom is gekomen. Voor wit is het vragen om moeilijkheden. En die krijgt hij ook. Hoe wint zwart?
Je neus volgen en dan maar zetjes proberen te doen is zelden een effectieve manier om te doorgronden wat er in een stelling aan de hand is.
Zoek de beste zet voor wit…
Als je op je intuïtie afgaat dan vermoed ik dat de kans groot is dat je zetten gaat uitproberen op de koningsvleugel. Immers zwart heeft nog niet gerokeerd. Het witte paard lijkt een dreigende positie in te nemen. Je voelt aan je water dat er ‘iets moet inzitten’. Maar wat?
Deze stelling kwam voor in een partij tussen Lev Polugaevsky en Lex Jongsma (Amsterdam IBM 1970).
Lex was vooral bekend om zijn levendige commentaar bij schaaktoernooien, zijn schaakrubriek in De Telegraaf en talloze boeken.
Alexander Kornelis Pieter (Lex) Jongsma (Stadskanaal, 1 juni 1938 – Haarlem, 3 december 2013) was in zijn jeugd een talentvolle schaker. Lex werd in 1957 kampioen van Nederland bij de jeugd. Hiermee kwalificeerde hij zich voor het jeugdwereldkampioenschap. Hij werd derde in dat toernooi. Zoiets is natuurlijk een prestatie van formaat.
Lex koos voor een maatschappelijke carrière en bereikte mede daardoor nooit grote hoogten in ons mooie spel. Hij had wel een meestertitel, maar dan in de rechten. Niet iedereen was gecharmeerd van zijn commentaren bij schaaktoernooien. Hij zat er wel eens naast. Maar dat maakte hij ruimschoots goed door zijn onderhoudende en humorvolle presentatiestijl. Commentaar leveren bij partijen is een kunst die maar weinigen goed verstaan. Hij stak er wat mij betreft met kop en schouders boven uit. Het draait tenslotte vooral om je publiek een fijne middag te bezorgen.
Terug naar de stelling. Lex speelde hier met zwart tegen Lev Polugaevsky. Polugaevsky behoorde jarenlang tot de wereldtop. Het is dus bepaald geen schande als je tegen zo’n grootheid aan het kortste eind trekt. Hoe won wit?
Heb je het wel eens meegemaakt? Je speelde een partij en kwam goed te staan. Zelfs zo goed dat je dacht ‘dit ga ik winnen’. Je beet jezelf stevig vast in de stelling, maar wat je ook deed, je vond niet de winnende voortzetting.
Het overkomt ons allemaal wel eens. Het valt me op dat wanneer ik bijvoorbeeld een schaakpuzzel probeer op te lossen, dat ik dan al snel een zet zie waarvan ik denk ‘dat is hem’! Maar wat nou als ‘het hem niet is’? Dan loop je het risico eindeloos in herhaling te vallen en uiteindelijk zie je dan hopelijk wel een keer het licht, of ook niet.
Dat is bij een puzzeltje niet zo erg. Maar in een schaakpartij is het natuurlijk bijzonder vervelend. Onlangs vond ik bij twee Duitse schaakmeesters: Georgios Soleidis alias The Big Greek en Elisabeth Paehtz een methode die praktische voordelen heeft en die je makkelijk in praktijk kunt brengen.
Even tussendoor: beide schaakmeesters hebben een kanaal op Youtube met heel veel materiaal. Soleidis in het Duits en Paehtz in het Engels.
Als je het gevoel hebt dat er een combinatie mogelijk is dan loop je simpel alle zetten die mogelijk zijn na. Je gaat op zoek naar ‘kandidaatzetten’. Daarbij is het belangrijk dat je onbevangen naar een stelling kijkt en niet meteen met een oordeel komt. Eerst de mogelijke zetten inventariseren en dan pas kijken wat de beste zetten zijn. (verder lezen)
