In een partij tussen Bosch en Teulings speelde zwart 10. … Pxe5. Er volgde 11. dxe5 en Pd7. Hoe zou jij nu verder gaan met wit?
Geloof het of niet: maar mijn database telt 42 partijen waarin deze stelling op het bord kwam. Hier speelt deze schakers een probleem parten waar we allemaal wel eens in trappen:
Niet goed kijken wat er in een stelling verandert nadat er is gezet!
Toegegeven: dat is ook niet altijd eenvoudig en hier moest zwart een paar zetten in zijn hoofd uitvoeren. Maar heel moeilijk is het ook weer niet. Hoe ziet de stelling er uit na de eerder opgegeven zetten?
Het grote verschil: de witte dame kan nu plotseling van de ene naar de andere vleugel springen (de pion op d4 verdween). Na 12. Dh4 dreigt zowel mat op h7 als stukwinst op e7. Heel vermakelijk natuurlijk! Totdat we er zelf een keer in trappen.
Het is een bekend gezegde ‘Loose Pieces Drop Off’ (LPDO). Ongedekte stukken zijn vaak een aanknopingspunt voor tactische mogelijkheden. De Oekraïense grootmeester Mykhaylo Oleksiyenko wijst zijn studenten nog op een ander aanknopingspunt: semi gedekte stukken. Daarmee bedoelt hij stukken of pionnen die slechts door een ander stuk worden gedekt. Anders gezegd: er zijn evenveel verdedigers als aanvallers. Wit heeft twee semi gedekte stukken die er toe doen in onderstaande stelling.
Deze opgave zal je weinig moeite kosten. De witte dame heeft bijna geen velden meer en er zijn twee stukken die slecht zijn gedekt: de loper op e3 en het paard op d2. Het is een ‘recht toe, recht aan variant’:
Oplossing: 17. … Lb4! 18. Dd4 e5! 19. Db6 Dxb6 20. Lxb6 Lxd2 en zwart heeft een stuk gewonnen.
Bovenstaande stelling ontstond na de 20e zet van zwart in een partij tussen Martin Lokander (2449) en Niclas Hjelm (2279) in de Zweedse competitie. Wit speelde hier 21. g4. Dan zou je denken dat hij op een bepaald spoor zit, verder heeft gekeken en ‘iets’ heeft gezien. Om een lang verhaal kort te houden: hoe had de partij verder kunnen gaan na de zwarte reactie: 21. … Pf6.
Kennelijk zag wit het niet helemaal scherp. Hij speelde hier 22. Pxe7? en de partij eindigde in remise. Wit zag de twee semi gedekte stukken (paard c6 en paard f6) kennelijk over het hoofd. De afloop zou heel anders zijn geweest na 22. Pxf6! Na 22. … Lxf6 23. Td6 verliest zwart materiaal. Je vindt de complete partij met diverse varianten hieronder.
Bronnen
- How Out-prepare Your Opponent door Jeroen Bosch. De partij werd gespeeld in het clubkampioenschap van Amstelveen 1991 en in tal van andere partijen! Zwart gaf het op.
- 1001 Chess Exercises for Club Players, Frank Erwich.
- Killer Chess Training (Friendly homework).