Categorie: Tactiek

Valstrikken in de opening

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Een tijdje geleden begon ik met een serie artikelen over valstrikken in de opening. Dat was weer typisch zo’n gevalletje van, zoals mijn moeder dat vroeger verkondigde “de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens.” Kortom: er is weinig van mijn serie terechtgekomen.

Maar vandaag kwam er redding uit totaal onverwachte hoek. Hoek? Eerder de andere kant van de wereld. Chessbase heeft een Indiase zuster. Het lijkt er op dat ze daar behoorlijk actief zijn op youtube.

IM Sagar Shah is er begonnen aan een leuke serie over valstrikken in de opening. De video’s verschijnen in hoog tempo (vandaag al weer drie stuks). Ze zijn kort en onderhoudend. Het belangrijkste: je maakt en passant kennis met de nodige gemene tactiekjes. Neem bijvoorbeeld deze korte video over de versnelde drakenvariant van het Siciliaans.

Sagar Shah verlevendigt zijn lesje regelmatig met een luchtige anekdote. In de volgende video speelt hij een partijtje schaak met zijn vrouw. Die is schijnbaar niet voor de poes. Kijk hoe dit afliep.

Lees meer »

’s Werelds beste schaker schiet enorme bok

Michel HoetmerEen reactie plaatsen
Stelling na 24. – Dd7??

Stel iemand zou je vragen: “wat is de beste zet voor wit in deze stelling?” Aardige kans dat je binnen de kortste keren zou reageren met “O wat gemakkelijk, natuurlijk Dxg6+. Dat is appeltje eitje!”

Ik vermoed dat de meeste clubschakers zoiets binnen luttele seconden vinden. Zelf zag ik het tenminste direct. Eigenlijk vreemd dat een topper als Magnus Carlsen, met stip de beste schaker in de wereld, dit basale paardvorkje over het hoofd zag. Het is al weer ietsje minder vreemd wanneer je bedenkt dat hij bijzonder weinig tijd had. Magnus had nog slechts 27 seconden op zijn klok. Het was tenslotte blitzschaak. Maar dan nog…?

Lees meer »

Noach’s openingsvalstrik

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Eigenlijk heb ik geen idee hoe deze valstrik aan zijn naam* komt. Ook wikipedia geeft hierover geen uitsluitsel. Deze valstrik is vooral bekend van het Spaans. Maar dat is zeker niet de enige opening waarin dit mechanisme voorkomt. Lees en huiver!

Het draait in dit geval om lopers die zich iets te enthousiast in het spel begeven en op een gegeven moment ingesloten raken. Laten wij maar eens kijken hoe dat in zijn werk gaat.

Lees meer »

Waarom pat een geweldige verrijking van het schaakspel is

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Er zijn mensen die zeggen dat je de patregel moet afschaffen. Want het is toch niet eerlijk dat een partij in remise eindigt terwijl je een fiks materieel voordeel hebt en de vijandelijke koning in een hoek hebt gedreven?


Helemaal eerlijk is de regel natuurlijk niet. Maar wel ontzettend vermakelijk. Tenminste als je in staat bent om ‘misbruik’ van deze regel te maken. Het is een geweldige verrijking van het schaakspel. Zonder pat zou het spelletje een beetje minder leuk (en spannend) zijn.

Beyond Material

Als je begint met schaken vind je materiaal ontzettend belangrijk. Bij kinderen zie je met enige regelmaat dat ze de stukken van een tegenstander een voor een van het bord slaan. Mat zetten komt later wel. Eerst gretig stukken hakken. Minder ervaren spelers zien in materiaal sprokkelen vaak een doel op zich. Soms vergeten ze dat het spelletje draait om mat zetten. Het kan je duur te staan komen…?!

Lees meer »

Schaakpuzzel 39: verslik je niet in de draak

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Je weet het natuurlijk nooit helemaal zeker. Maar het lijkt er sterk op dat wit zich lelijk heeft verslikt in de drakenvariant van het Siciliaans.


Ga maar na: halfopen c-lijn voor zwart. Verzwakte koningsstelling voor wit en actieve zwarte stukken. En niet te vergeten: een witte koningsaanval die nooit helemaal tot volle wasdom is gekomen. Voor wit is het vragen om moeilijkheden. En die krijgt hij ook. Hoe wint zwart?

Lees meer »

Schaakpuzzel 38: wat zegt de stelling?

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Je neus volgen en dan maar zetjes proberen te doen is zelden een effectieve manier om te doorgronden wat er in een stelling aan de hand is.

Zoek de beste zet voor wit…


Als je op je intuïtie afgaat dan vermoed ik dat de kans groot is dat je zetten gaat uitproberen op de koningsvleugel. Immers zwart heeft nog niet gerokeerd. Het witte paard lijkt een dreigende positie in te nemen. Je voelt aan je water dat er ‘iets moet inzitten’. Maar wat?

Lees meer »

Schaakpuzzel 37: aftrekaanval

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Deze stelling kwam voor in een partij tussen Goh en Duda na de 30e zet van zwart.

Hoe maakt wit het uit?


Waarschijnlijk is deze redelijk makkelijk. Kom je er zelf niet helemaal uit? Dan vind je hier de oplossing…

PS. Ik heb deze stelling gevonden in hoofdstuk 1 van ‘Chess Calculation Training – volume 1: Middlegames (Romain Edouard).

Het is een heerlijk boek om elke dag een paar puzzeltjes uit op te lossen. Hoofdstuk 1 is een opwarmertje met redelijk makkelijke puzzels. Maar daarna wordt het toch écht lastiger. De puzzels zijn gerangschikt volgens diverse thema’s (totaal 11 hoofdstukken) zoals:

  • Punish bad coordination
  • Find the unexpected blow!
  • Play de killer positional move

Kortom: zeer de moeite waard en een prima oefenboek. Meer weten via De Beste zet…

Schaakpuzzel 36

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Deze stelling kwam voor in een partij tussen Lev Polugaevsky en Lex Jongsma (Amsterdam IBM 1970).

Lex was vooral bekend om zijn levendige commentaar bij schaaktoernooien, zijn schaakrubriek in De Telegraaf en talloze boeken.


Alexander Kornelis Pieter (Lex) Jongsma (Stadskanaal, 1 juni 1938 – Haarlem, 3 december 2013) was in zijn jeugd een talentvolle schaker. Lex werd in 1957 kampioen van Nederland bij de jeugd. Hiermee kwalificeerde hij zich voor het jeugdwereldkampioenschap. Hij werd derde in dat toernooi. Zoiets is natuurlijk een prestatie van formaat.

Lex koos voor een maatschappelijke carrière en bereikte mede daardoor nooit grote hoogten in ons mooie spel. Hij had wel een meestertitel, maar dan in de rechten. Niet iedereen was gecharmeerd van zijn commentaren bij schaaktoernooien. Hij zat er wel eens naast. Maar dat maakte hij ruimschoots goed door zijn onderhoudende en humorvolle presentatiestijl. Commentaar leveren bij partijen is een kunst die maar weinigen goed verstaan. Hij stak er wat mij betreft met kop en schouders boven uit. Het draait tenslotte vooral om je publiek een fijne middag te bezorgen.

Terug naar de stelling. Lex speelde hier met zwart tegen Lev Polugaevsky. Polugaevsky behoorde jarenlang tot de wereldtop. Het is dus bepaald geen schande als je tegen zo’n grootheid aan het kortste eind trekt. Hoe won wit?

Graag even een zetje verder doorrekenen!

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

De oefenboeken van de stappenmethode bevatten heel wat materiaal. Maar tot mijn grote schande heb ik ze zelf nooit opgelost.

Het is toch wel een prima idee voor een schaaktrainer om dat zelf eens te doen. Daar ben ik een paar dagen geleden mee begonnen.


Om het mijzelf wat moeilijker te maken dook ik meteen in de mix-opgaven van stap 4.

De grap van die mix-opgaven is natuurlijk dat je geen hints hebt in de vorm van ‘dubbele aanval: jagen en richten’. Als dat er bij staat weet je waar je naar moet zoeken. Die oefeningen met bepaalde thema’s zijn overigens wel bijzonder nuttig voor het leren herkennen van patronen. Maar in een gewone schaakpartij krijg je geen hints zoals ‘penning kopstuk lokken’. Als je dergelijke oefeningen hebt gedaan zitten de patronen hopelijk in je hoofd en herken je ze wanneer ze op het bord verschijnen. Zie het volgende voorbeeld: (verder lezen…)

Lees meer »

Valstrikken in de opening (2): het Englund gambiet

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Het Englundgambiet is het lelijke broertje van het Boedapestgambiet. Zwart speelt meteen 1. – e5 als antwoord op 1. d4. En niet zoals bij het Boedapestgambiet pas na 1. d4 Pf6 2. c4 e5. Het Englundgambiet is een tikkeltje dubieus.

Het Boedapestgambiet daarentegen 1. d4 Pf6 2. c4 e5 is een stuk lastiger voor wit. Maar ook het Englundgambiet is niet helemaal zonder gif. Wit moet nauwkeurig spelen om goed uit de opening te komen. Past hij niet op? Dan draait het uit op een vreselijke mislukking! (verder lezen…)

Lees meer »