Wit speelde zojuist 16. Pxe5. Wat is nu de beste voortzetting voor zwart?

Dit is de stelling zoals ik hem op lichess.org vond. Lichess geeft elke puzzel een rating. Deze scoort vrij hoog: 2604. Is hij werkelijk zo moeilijk?

Gestructureerd denken

Je voelt het vast wel aan: ik ben dol op puzzeltjes oplossen. Helaas gaat er daarbij wel eens wat mis. Dus besloot ik onlangs om het over een andere boeg te gooien. Niet meteen intuïtief naar de ‘beste’ zet kijken, maar mijn blik een beetje verruimen. Het is ook wat Jacob Aagaard adviseert in zijn boek over calculeren. Dat begint met goed kijken wat er in een stelling speelt. Denk daarbij aan:

• Zwakke en sterke punten in een stelling.
• Eventuele aanvalsdoelen (denk aan ongedekte of slecht gedekte stukken).
• Penningen en allerhande tactische motieven.
• Wat zijn de mogelijkheden van je tegenstander?
• Daarna pas kandidaatzetten selecteren.

Daarin zijn sterke schakers natuurlijk veel beter in vergelijking tot gewone stervelingen zoals ik. Die zien de dingen ook nog eens veel sneller.

Het lijkt allemaal veel werk, maar als je er een gewoonte van maakt tijdens je trainingen, dan wordt het op een bepaald moment een automatisme.

Wat is er in deze stelling aan de hand?

Als we simpel materiaal tellen dat is wit (tijdelijk) in het voordeel. Bovendien zijn de witte stukken lekker actief. Als wit aan zet zou zijn dan is het meteen helemaal uit na:

17. Dxb5+ Ke7 18. Ta7+ en als zwart 18. … Dc7 of Tc7 is lood om oud ijzer omdat wit verder gaat met Pc6+. En ook na 18. … Kf6 19. Lg5+ loopt het verkeerd af voor zwart.

Conclusie: wit heeft een gevaarlijke dreiging. Wat kan zwart er tegenover stellen?

Zwarte mogelijkheden

Als we de bekende formule volgen:

• Schaakzetten (of schaak en slaan)
• Slaan
• Dreigen

Dan springen twee zetten in het oog:

16. … Txc1+ en 16. … dxe5.

Laten we meteen maar afrekenen met 16. … dxe5? Dat loopt verkeerd af voor zwart: 17. Dxe5+ De7 18. Dxb5 Dd7 19. Dxd7+ Kxd7 20. Pc3 en wit staat gewonnen. Hij heeft twee pionnen meer en een gezonde stelling.

Blijft over: 16. … Txc1+. Wit’s reactie is zo’n beetje gedwongen: 17. Kd2. De vraag is hoe nu verder? Zetten als Txh1 of Dg5+ lopen allemaal op huilen uit. Het duurde eventjes alvorens ik op 17. … Tc5 kwam. Dat is een prima medicijn voor alle zwarte kwalen. Zie de complete analyse hieronder.

Er is meer…

Het is altijd grappig om te kijken wat er aan zo’n situatie vooraf ging. Ook hier werd ik niet teleurgesteld. Zie de volgende stelling.

Ik verklap alvast wat zwart hier speelde: 14. … Pxd5. Is dat goed of fout. En indien: fout, wat is dan wel de juiste zet?

We zijn weer iets verder gevorderd. Wat is nu de beste zet voor zwart? Je vindt hieronder de analyse. Zoals je ziet waren het diverse fouten van beide partijen. Het was overigens wel een partij met ieder 10 minuten bedenktijd.

PS. Ik ben gestopt met opgaven te nummeren. Dat voegt niks toe.