Deze stelling ontstond na 41e zet van wit in een rapidpartij tussen Kiril Georgiev en Anatoly Karpov (2002). Karpov nam hier een kloek besluit en besloot tot 41. … Dd7. Hoe denk jij over deze stelling en zet? Wat was het alternatief?

---

De voormalige wereldkampioen, een uitermate begaafde speler met een uitstekend positioneel gevoel en formidabele kwaliteiten in het eindspel, koos hier voor een afwikkeling naar een eindspel met lopers van ongelijke kleur.

Ik vermoed dat velen van ons hetzelfde zouden doen. Want: eindspelen met lopers van ongelijke kleur zijn toch altijd remise? Karpov dacht er vast niet zo lichtvaardig over en had waarschijnlijk het gevoel dat hij een halfje zou kunnen scoren. Toch verdient deze zet een stevig vraagteken.

Altijd remise?

Inderdaad: de remisetendens bij dit soort eindspelen is groot. Maar dat wil niet zeggen dat het altijd in remise eindigt. Vaak wel maar niet altijd! En…? Zwart levert vrijwillig een pion in.

42. Dxd7+ Kxd7 43. Lxf7

Wit heeft nu een 4 tegen 2 meerderheid op de koningsvleugel. Hoewel eindspelen met lopers van ongelijke kleur dus vaak sterk naar remise neigen, is dat hier niet het geval. Stockfish 16 geeft wit een ruime +4.50!

43. … b5 44. Kd3

Wit laat zich (uiteraard) niet verleiden tot 44. axb5? cxb5. Daarna heeft zwart ook een vrijpion en zitten we weer in remisevaarwater. 

44. … Lb2 45. e4 Ke7 46. Lg8 Kf8 47. Lh7 La3 48. e5 Lb4 49. Le4 Le1 

50. g4!

De laatste zet verdient een uitroepteken want wit kon hier gemakkelijk in de fout gaan met 50. Lxc6? Na 50. … Lxg3? heeft wit de winst nog steeds in het vizier, maar niet meer na  50. … bxa4 51. bxa4 Lxg3. Zie onderstaand diagram. 

Terug naar de partij en de stelling na 50. g4!

De partij ging nu verder met:

50. … bxa4 51. bxa4 c5 52. Ld5 

Je zou zelfs kunnen zeggen dat wit twee vrijpionnen heeft en zwart geen één, want pion c5 gaat nergens heen. 

Zwart speelde:

52. … Ke7 53. Lc4 Lg3 54. Ke1 Le1 55. Kf5?! 

Deze zet is ruim voldoende voor de winst, maar sterker was 55. g5! 

55. … hxg5 56. f5 Lg3 57. f6+ gxf6 58. h6 f5+ 59. Kxf5 Kf8 en zwart is machteloos tegen beide vrijpionnen. In de viewer gaat de variant nog even verder.

Terug naar de stelling die ontstond na 55. Kf5

Ik kan me goed voorstellen dat Georgiev, het is tenslotte een partij met beperkte denktijd, niet inging op de variant met 55. g5! Ook de stelling na 55. Kf5 is dik gewonnen (ruim +7). Wit heeft verbonden vrijpionnen en dreigt nu ook weer g5 te spelen. De zwarte koning en loper moeten lijdzaam toezien hoe de stelling steeds verder verslechtert. 

55. … Ld2 56. g5 hxg5 57. Kxg5 Lc1 58. Kg4

De koning gaat terug naar e4. Dat had ook via f5 gekund. 

58. … Lb2 59. Kf3 Lc1 60. Ke4 Ld2 

Zie onderstaande stelling. 

Wit maakt de klus nu af met:

61. h6!

Creëert ruimte voor de verbonden vrijpionnen. Zwart moet wel slaan want anders loopt de h-pion gewoon door. Er volgde nog:

61. … gxh6 62. f5 

En toen hield Karpov het voor gezien. Je vindt in de viewer (hieronder) nog een mogelijk vervolg. Je kunt de partij ook in je eigen browser naspelen…

Bron: Playing the English door Nikolaos Ntirlis. Daarin behandelt de auteur diverse eindspelen. Ik heb aan dit eindspel wel extra commentaar en diverse varianten toegevoegd.