Tata Steel Chess Tournament A Celebration of 85 years

Het door Anish Giri gewonnen Tata Steel Toernooi was al weer het 85e keer dat dit geweldige schaakfeest werd gehouden. Hoog tijd dus om er een heel boek aan te wijden. Het boek ziet er prima verzorgd uit met heel veel fraaie foto’s, verhalen, impressies en partijen. Het is gedrukt op stevig papier en met een harde kaft. Kortom: een sieraad voor je boekenkast.

Wat vind je in het boek?

Laat ik maar beginnen met een ruwe schets:

• Inleiding.
• De afgelopen 25 jaar.
• Portretten.
• De eerste 60 jaar.
• Partijen (uitgebreid becommentarieerd).

Zoals gezegd: het boek bevat talloze impressies, korte verhalen van de deelnemers en wat er in die jaren zoal is gebeurd. Mij viel natuurlijk op dat er ook een verhaaltje in het boek stond van een oud clubgenoot (SC Utrecht) van me:

Maarten Etmans!

Het is een leuk portret tussen alle verhalen over de groten der schaakaarde. En natuurlijk een geweldige eer om in één adem genoemd te worden met toppers zoals Magnus Carlsen, Gary Kasparov, Jan Timman, Anish Giri en vele anderen.

Naast deze boeiende verhalen bevat het boek een aantal bijzonder fraaie partijen. Die partijen zijn uitvoerig becommentarieerd. Het partijgedeelte begint met de blinkende diamant van het toernooi:

Kasparov – Topalov (1999).

Ik kan het niet laten om de partij er even bij te halen, maar dan zonder aantekeningen. Want ik heb niet de illusie dat ik zoiets beter kan doen dan Erwin l’Ami. En voor zijn commentaar moet je toch echt het boek aanschaffen.

Het boek bevat trouwens nog veel meer partijen (13 in totaal) en allemaal over het algemeen zeer uitgebreid toegelicht door de spelers zelf. Uiteraard ontbrak ook een andere parel met aantekeningen van de winnaar niet:

Aronian – Anand (2013)

In het hoofdstuk over Magnus Carlsen viel me nog iets op. Peter Doggers vraagt naar de meest memorabele partij van Magnus uit een lange reeks waarin hij acte de présence heeft gegeven. Magnus reageert zonder te aarzelen:

“Dat is de partij die ik won van Loek van Wely in 2008, waarschijnlijk de slechtste swindel uit mijn klassieke schaakcarrière ooit! Het was een Benkö-gambiet. Ik stond volledig verloren, en toen hadden we die totaal waanzinnige tijdnoodfase. Ik stond twee keer een kwaliteit achter en hij had twee vrijpionnen in het centrum en plotseling ging hij mat!”  

Die partij, of dat fragment, ontbreekt een beetje. Daarom voeg ik hem, als groot liefhebber van schwindels, toe. Daarmee wil ik niks afdoen aan dit prachtige boek hoor. Het is een echte aanrader. Zie onderstaand diagram:

Het is een betrekkelijke zeldzaamheid dat Magnus zo werd weggespeeld als in deze partij. Je kan zeggen: een Benkö is totaal ontspoord. Magnus staat een dubbele kwaliteit en twee pionnen achter. Die pionnen zijn ook niet de minsten. Ze staan te trappelen van ongeduld om in galop naar de achterste rij te rennen. Tijd om op te geven?

Nou ja, dat kan altijd nog. Dus toch nog maar even een zetje doen. Wie weet komt er nog iets goeds uit. Een logische zet is om te slaan op c7. Dan haalt zwart nog wat materiaal terug. Maar dat levert helemaal niks op, bijvoorbeeld:

38. … Dxc7 39. Txc8 Dxc8 40. De6 Df8 41. Dxg4 +-

Dus dan maar iets anders proberen. Zwart liet de materiële kwestie voor wat het was en speelde 38. … Lf5?! Objectief bezien is deze het beste wat zwart kon spelen. Maar het is en blijft dik verloren. Het punt is dat wit nu wel even een hele goede zet moet bedenken en dat in vliegende tijdnood! Laten we niet vergeten: wit heeft een materiële voorsprong en twee fraaie verbonden vrijpionnen, maar zijn eigen koning is niet helemaal veilig.

Wat zou jij hier met wit spelen? Hint: als je extra materieel hebt, kun je ook wat teruggeven!

---

Zelf zou ik het waarschijnlijk niet beter hebben gedaan dan Loek. Wat Loek deed ziet er logisch uit: de dame wegspelen. Maar waar naar toe? Weinig aanlokkelijk lijkt op het eerste gezicht:

39. De7 Dxd5+ 40. Kg1 Dd1+ 41. Kf2 Dd4+ 42. Kg3 Dg1+ 43. Kh4 maar nu zijn de schaakjes op. 43. … Pd3 44. Ld6 en wit kan zijn aanval vervolgen. Want zwart kan mat nu niet meer verhinderen.

Loek speelde hier 39. De3? En dat pakte helemaal verkeerd uit. Vele malen sterker was de afwikkeling: 39. Th8+! Maar dat moet je toch maar even zien op de 39e zet met een vlag op vallen. Na dit torenoffer zou het snel verkeerd zijn afgelopen voor Magnus. Je vindt hier de complete partij met een analyse van dit uiterst pijnlijk moment voor King Loek.

Geen idee of er nog een uitgever is die aandacht aan het zojuist afgesloten toernooi gaat besteden. Maar van het vorige toernooi met een Nederlandse winnaar (2021) is een fraai toernooiboek verschenen: Tata Steel Chess Tournament 2021 (met bijdragen van onder andere mezelf en de collega’s van schaaksite).

Maar dit boek is alvast een bijzonder fraai eerbetoon aan 85 jaar schaakgeschiedenis in de buurt van deze staalgigant.

Gegevens Kings, Queens & Rookies

• Publicatie datum: 17 januari 2023
• Aantal pagina’s: 160
• Uitgever: New In Chess
• Gewicht: 750 gram
• ISBN: 9789493257771
• Sample pages
• Verkrijgbaar als Hardcover € 24,95 of als eBook € 19,95
• Boek bestellen…