Deze stelling ontstond na de 35e zet (Td7) van wit in en partij tussen Gurevich en Adorjan (1988). Wat is nu de beste voortzetting voor zwart? Je vindt het antwoord hier met nog een aantal aanvullende vragen over de stellingen die ontstonden na zwarts 35e zet.
De zwartspeler, Andras Adorjan, was bepaald geen prutser en speelde ooit mee in het kandidatentoernooi. Waarmee maar gezegd is dat hij een aardig potje kon schaken. Maar in deze partij gaat het toch niet helemaal naar wens. Adorjan speelde hier:
35. … Tb5?! waar de meeste clubschakers gekozen zouden hebben voor 35. … Txe4. Op zich is wat Adorjan speelde nog ruim voldoende om binnen de remisemarge te blijven. Maar hij maakt het zichzelf lastiger dan nodig is. De reactie van wit lag voor de hand:
36. b4 daarna ging het verder met 36. … a5 37. Td5. Dat is nou een beetje het probleem voor zwart. De torens gaan van het bord. Op zich ook geen probleem, maar moet zwart wel nauwkeurig verder spelen. 37. … Txd5 38. exd5. Zie het volgende diagram.
Er is nu wel iets veranderd. Er is een pionneneindspel ontstaan en wit heeft een vrijpion. Hoe houdt zwart dit remise?
Zwart speelde hier 38. … Kg6? Het lijkt volkomen logisch. Je denkt al gauw:
“Ik moet die vrijpion tegenhouden, dus snel er naar toe!”
Op zich lijkt het een goede gedachte, maar er is meer aan de hand in deze stelling dan alleen maar een vrijpion. Er staan op de damevleugel ook nog een paar pionnen die ‘contact met elkaar hebben’. Daarin zit hem de kneep. Zwart had eerst 38. … axb4 moeten spelen. De grap is dat wit dan verplicht is om eerst terug te nemen voordat hij verder kan wandelen met zijn pion. Sterker: als hij toch besluit door te lopen verliest hij zelfs! (zie de analyse in de viewer, maar wacht er vooral mee tot het einde van deze blog).
Na 38. … Kg6? wandelt wit niet verder met de d-pion, maar hij haalt eerst a5 op. Het verschil wordt straks wel duidelijk. De partij ging verder met: 39. bxa5 bxa5 40. Kd3 Kf6 41. Kc7 Ke7. Uiteraard niet 41. … Ke5 want dan speelt wit 42. Kc5 en wandelt de d-pion naar de achterlijn.
42. Kb5 Kd6 43. Kxa5 f5 44. Kb5 Kxd5 45. a4 g5 46 a5 nu zijn we bij onderstaande stelling aanbeland. Wat is nu de hardnekkigste verdediging voor zwart?
Een belangrijke vuistregel is: ook al sta je slecht of verloren, probeer zoveel mogelijk problemen aan je tegenstander voor te leggen. Wie weet gaat hij dan alsnog in de fout!
Zwart moet wel terug. Want zelf een poging doen om een van zijn pionnen op de koningsvleugel te laten promoveren faalt. Hij is gewoon net even te laat. Dat is mede een gevolg van het feit dat de koning op d5 staat. Een bijzonder ongelukkig veld omdat de a-pion dan met schaak promoveert. Je kan het naspelen in de viewer.
Nog een belangrijke vuistregel: let op of pionnen met schaak kunnen promoveren. Het scheelt regelmatig een beslissend tempo!
Adorjan speelde 46. … Kd6 en dat is het beste wat hij kon doen. Gurevich ging verder met 47. Kc4. Logisch. Hij heeft een ver verwijderde vrijpion. Zwart moet die tegenhouden terwijl wit korte metten kan maken met de pionnen op de koningsvleugel. Maar stel nu eens dat wit 47. a6 had gespeeld. Hoe zou het dan verder kunnen gaan? Dan is 47. … Kc7 gedwongen. En nu?
Een gedachte is dan om de pion verder naar voren te spelen. Hoe verder weg, hoe beter? Nou nee. Niet in dit geval. Het is voor wit veel belangrijker om een voorsprong te nemen op de zwarte koning in de race terug naar de koningsvleugel. De rest is niet moeilijk meer: 47. … Kc6 48. Kd4 Kb5 49. Ke5 f4 50. gxf4 gxf4 51. Kxf4 Kxa5
Nu is wel duidelijk dat de witte koning een mooie voorsprong heeft genomen op de zwarte koning. Zwart is veel te laat terug op de koningsvleugel en de h-pion promoveert. 52. Kg4 Kb5 53. Kh5 Kc5 54. Kxh6 Kd6 55. Kg7 opgegeven. Zo blijkt weer eens: je moet goed uitkijken alvorens je besluit om af te wikkelen naar een (eenvoudiger) eindspel. Voor pionneneindspelen geldt dat je bijzonder nauwkeurig moet rekenen. Eén verkeerde zet kan fataal zijn.