Ze zeggen wel eens “niets is moeilijker dan het winnen van een gewonnen stelling”. Gezien het feit dat wij schakers met enige regelmaat gewonnen stellingen verprutsen, lijkt dat een waarheid als een koe. Maar is dat ook zo?
Er is natuurlijk wel een probleem. Een goede stelling opbouwen is vaak toch een kwestie van positioneel de juiste zetten doen. Strategische overwegingen hebben daarbij meestal de overhand. Maar om een gewonnen stelling in je voordeel te beslissen is er vaak ook tactisch vernuft noodzakelijk.
Tel daarbij dat een kat in het nauw vaak rare sprongen maakt. Als je tegenstander zetten doet die je niet verwacht, dan is het bijzonder lastig om daar effectief op in te spelen.
Kortom: het vergt een wat andere manier van denken. Daar komt nog bij dat spelers de beslissende fase van een partij vaak onder tijdsdruk moeten opereren. Het is inderdaad niet gemakkelijk. Maar er is zeker wel iets te bedenken wat nog moeilijker is. (verder lezen…)
Onze hersenen kraken bij het verdedigen van lastige stellingen. Computers zijn natuurlijk fantastisch in het verdedigen van dergelijke stellingen. Ze kennen geen emoties. Zij zien ook niks over het hoofd. Allemaal dingen waar wij mensen wel last van hebben. Kortom: verdedigen is wellicht het lastigste onderdeel van ons mooie spel.
Neem nou de stelling 1
Wit heeft zojuist 55. Tf1-f6 gespeeld. Daarmee voert hij de druk op de zwarte koning nog een beetje verder op. Nu dreigt er 55. Tg8xg6. Merk wel op dat de f6-toren vrijwillig in een penning is gaan staan. Zwart heeft in deze stelling globaal twee mogelijkheden:
- passieve verdediging
- actieve verdediging
Zwart koos voor de passieve verdediging en speelde 55. Lb5-e8. Hiermee staat alles weer even netjes gedekt. Maar met deze zet onderneemt hij niks tegen de oprukkende zwarte stukken.
Overigens heeft zwart wellicht bedacht dat hij nu de tijd heeft om op te stomen met zijn a-pion. Want die kan ongehinderd naar de overkant wandelen. En promotie gaat ook nog eens met schaak. Dan komen zetten als Lg1+ ook in de stelling met wellicht kansen op eeuwig schaak. Maar wacht eens even? Gaat dat allemaal niet veel te langzaam? Kan dat écht niet sneller?
Inderdaad: dat kan sneller! Hoe? Je vindt het antwoord in de analyse van de oplossing hieronder. Maar probeer het eerst eventjes zonder deze hulp.
Zie stelling 2
Wij zijn nu een paar zetten verder. Zwart speelde zojuist 57. – a2 en staat klaar om zijn pion te verzilveren. Daarmee lijkt het erop dat hij alsnog het vege lijf weet te redden. Met andere woorden: wit moet zeer drastische maatregelen nemen om het hele punt binnen te halen? Zie jij hoe dat in z’n werk gaat? Oplossing…
Alle afleveringen uit deze serie: