Wat elke schaker van toreneindspelen moet weten (1)

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Tijdens een schaaktraining bij ons op de club (sv Zukertort) gegeven door Eric Roosendaal werd ik me er pijnlijk van bewust dat mijn kennis van eindspelen flink te wensen overlaat. Ik was wel bekend met een aantal stellingen en manoeuvres, maar deze kennis was behoorlijk ver weggezakt. Deze training was een prima opfrisser.

Uiteraard heb ik ook het overvloedige materiaal wat ik bezit, maar nooit goed heb bestudeerd, geraadpleegd voordat ik me aan dit onderwerp durfde te wagen.

Een van de vele prima boeken in mijn bezit is ‘Dvoretsky’s Endgame Manual’ van de helaas te vroeg overleden schaaktrainer Mark Dvoretsky. Over toreneindspelen schreef Mark in zijn boek:

“Toreneindspelen zijn wellicht de belangrijkste en moeilijkste van alle eindspelen. Het meest belangrijke omdat ze in de praktijk veel vaker voorkomen dan andere eindspelen. Moeilijker omdat de student veel meer kennis moet opdoen vanwege de grote verscheidenheid aan mogelijkheden.”

Toreneindspelen kunnen behoorlijk ingewikkeld zijn. Nederige types zoals ik, bakken er soms helemaal niets van. Maar ook sterkere spelers gaan regelmatig in de fout. Talloze halve en hele puntjes gaan onnodig naar de verkeerde partij. Het is dus hoog tijd om aandacht te besteden aan de meest voorkomende eindspelen. Wellicht vraag jij jezelf af:

“Waarom komen toreneindspelen vaker voor dan andere eindspelen?”

Een belangrijke reden is de positie van de torens in de beginstelling. Ze staan op  de hoeken van het bord en komen vaak pas laat in het spel. En dus is de kans dat ze na alle schermutselingen overblijven ook een stuk groter.

Toreneindspelen zijn boeiend en razend moeilijk!

Je hoort wel eens zeggen dat de meeste toreneindspelen in remise eindigen. En dus zijn ze niet boeiend? Denk nog eens na! Toreneindspelen zitten vol met allerlei schitterende wendingen. Neem bijvoorbeeld de eerste stelling (zie hierboven). Wat zou jij hier doen met wit? (Verder lezen…)

Lees meer »

Een avontuur dat verkeerd afloopt

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Is het verstandig om pionnetjes te snoepen in de opening? Er zijn talloze openingsvarianten waarin een van beide partijen verleidt wordt om een pionnetje te verschalken. Een hele bekende is natuurlijk de vergiftigde pion die zwart kan oppeuzelen in de Najdorf variant van het Siciliaans.

De beroemdste voorbeelden komen, denk ik, uit de match tussen Fischer en Spassky (1972). Daar kwam deze variant tweemaal op het bord. De eerste keer (7e matchpartij) ging het nog goed voor Fischer, maar de tweede keer (11e matchpartij) moest Fischer het onderspit delven.

Overigens is over deze variant het laatste woord nog steeds niet gezegd. Voorzover ik weet gaat het vele zetten diep en is de huidige stand van zaken dat bij goed spel van beide kanten de partij in remise eindigt. Ik bemoei me niet met dat soort geheugenspelletjes.

Zelf liep ik tijdens het analyseren van een partij tegen een hele andere vorm van een pion aan die de witspeler beter niet had aangepakt. Zie de stelling. Zwart speelt en wint. Oplossing.  

Jezelf op het verkeerde been zetten (2)

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Als je denkt dat er een bepaalde uitkomst is, dan ga je er onwillekeurig naartoe redeneren en loop je het risico allerlei zaken uit het oog te verliezen. Het is een bekende fout die mensen overal maken. Uiteraard ben ik er ook niet immuun voor.

Kijk eens naar de volgende stelling. Zwart heeft zojuist 52. – Tf5 gespeeld en nu is wit aan de beurt.

Zwart staat er beroerd voor. Wit heeft twee verbonden vrijpionnen op de damevleugel. Daardoor is vrijwel elk eindspel gemakkelijk gewonnen voor wit. Maar dat zie ik natuurlijk niet.

Want op ChessTempo win je partijen met fraaie manoeuvres en combinaties. Niet met banale zetten. Toch? Kortom, ik ging weer eens hopeloos de mist in. Dat zal jou nu niet meer overkomen (je weet wel een gewaarschuwd mens telt voor twee). Oplossing…

Gegevens chesstempo

  • Standaard Rating: 2087.2
  • Gemiddelde oplostijd: 08:36
  • Aantal pogingen: 979
    Succes percentage: 39.12% (all time low?)

 

Enige eindspelkennis kan goed van pas komen

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Bij tactische opgaven denken wij meestal niet direct aan eindspelen. Dat is echter een vergissing. In eindspelen komen heel wat tactische wendingen voor. Maar dat is niet het onderwerp van deze blog.

Kennis van eindspelen kan soms prima van pas komen bijvoorbeeld als het gaat om te beoordelen of een afwikkeling naar een eindspel goed uitpakt. Zie de stelling in het diagram.

Zwart is aan zet. Je voelt aan je water dat er ‘iets’ in moet zitten. Nou ja, dat weet je uiteraard als je schaakpuzzels oplost. Die puzzels zijn er niet voor niets. Het is natuurlijk wel belangrijk dat je dergelijke momenten ook in een gewone partij onderkent.Lees meer »

Gepriegel

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Soms is het nog een heel gedoe voordat je iemand mat kunt zetten. Zie het diagram. Zwart is aan zet. Hij heeft de witte koning in een hoek gedreven. Maar dat betekent nog niet dat wit zomaar mat gaat. Soms is dat nog best een hele hoop gepriegel. 

Ik moet bekennen dat het me nog heel wat moeite kostte omdat ik aanvankelijk op het verkeerde paard wedde. Maar gelukkig zag ik mijn misser op tijd in en behoor toch nog tot de 50,09% die de puzzel correct heeft opgelost.

Mat zetten is de enige kans voor zwart. Want als het hem niet lukt de witte monarch een kopje kleiner te maken, verschijnt er aan de andere kant van het bord een nieuwe dame. En daarna valt het doek onverbiddelijk voor zwart. Hoe wast zwart dit varkentje? Oplossing…

Lees meer »

Verraderlijk eindspel

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Hoe minder stukken op het bord, des te makkelijker het wordt? Nou niet direct. Neem nou deze stelling. Wit heeft zojuist 41. Tc2-c1 gespeeld. Het lijkt een onbegrijpelijke zet, want het ligt toch veel meer voor de hand om de toren op de tweede rij te houden? Het is toch een stuk hardnekkiger dan Tc1?

Maar wellicht is wit’s 41e zet toch wel begrijpelijk. Mogelijk heeft hij de zwarte reactie over het hoofd gezien. Overigens kan zwart ook in het geval van bijvoorbeeld 41. Tc2-Tf2 uiteindelijk binnendringen op de tweede rij. Maar dan heeft wit in ieder geval nog wat tegenspel. Nu kan zwart het snel uitmaken. Hoe?

Rating: 2038.4
Gemiddelde oplostijd: 5:21
Aantal pogingen: 737
Succespercentage: 48.03%

Een veelzijdig paard

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Dit is een fragment uit de partij Tal – Panno. Mikhail Tal staat bekend om zijn scherpe tactische spel. Men noemde hem niet voor niets de tovenaar van Riga. Hij ging eind jaren vijftig van de vorige eeuw als een speer naar de wereldtop.

Hij won in 1959 het kandidatentoernooi en verkreeg het recht om de toenmalige wereldkampioen Botwinnik uit te dagen. Tal won deze match overtuigend met 12,5 – 8,5. Lang heeft hij niet van zijn wereldtitel kunnen genieten.

Botwinnik kreeg zijn revanche een jaar later. Tal verloor deze match duidelijk met 13 – 8. Waarschijnlijk was zijn slechte gezondheid daarvan de oorzaak. Tal kwakkelde trouwens zijn hele leven met zijn gezondheid. Zijn ongezonde levensstijl hielp daarbij ook niet. Hij overleed in 1992 op 55 jarige leeftijd aan een nierziekte.

De offers van Tal waren niet allemaal even corrct. Maar vaak toch wel voldoende om de winst naar zich toe te trekken omdat zijn tegenstanders er vaak niet goed uitkwamen. Dit offer is echter door en door correct. Wit speelt en wint. Oplossing…