Categorie: Boekrecensie

Schatkamer voor liefhebbers van eindspelen

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

A matter of endgame techniqueHet lijkt er op dat schaakboeken steeds dikker worden. Ik veronderstelde dat het toernooiboek van Tata Steel 2021 wel zo’n beetje het maximum is van wat je in een boek kunt stoppen. Maar dat blijkt een vergissing. ‘A Matter of Endgame Technique’ van de gerenommeerde trainer en auteur Jacob Aagaard spant de kroon met maar liefst 896 pagina’s en een gewicht van 1,8 kilogram! 

Als dat meteen de reden is om te denken: “hier stop ik, dat is veel te veel voor me” dan adviseer ik je om toch even verder te lezen. Aagaard zegt over zijn boek: 

“Het zijn eigenlijk 5 of 6 boeken in één” en even verderop in de inleiding: “Je hoeft niet alles te lezen.”

Feitelijk is elk hoofdstuk het equivalent van een boek. Je krijgt dus heel veel waar voor je geld. Ik begin er maar niet eens aan om de inhoud per hoofdstuk op te noemen. Maar uiteraard wel de globale indeling (je vindt de complete inhoudsopgave in de voorbeeldpagina’s):

Lees meer »

Boekrecensie – Bishop Versus Knight – The Eternal Battle with the Other Pieces – volume 2

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Dit boek is onderdeel van een interessant tweeluik over de eeuwige strijd tussen loper en paard. In deel 1 kwam de strijd tussen loper en paard zonder andere stukken aan bod. Dit deel handelt over dezelfde strijd maar dan met torens en dames. Jasper Dekker schreef op schaaksite.nl een uitgebreide recensie over het eerste deel.

Het is een interessante invalshoek. Wellicht mis ik iets, maar ik heb geen boeken over dit specifieke onderwerp in mijn bezit. Wel enkele boeken over afzonderlijke stukken, zoals de loper of torens.

Lees meer »

Mastering Chess Logic

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Voor een denksport is er in de schaakliteratuur opmerkelijk weinig aandacht voor het belangrijkste aspect van ons mooie spel: ‘nadenken’.

De auteurs doen een poging om deze leemte op te vullen. De vraag is natuurlijk: zijn ze daarin geslaagd?

Om maar met de deur in huis te vallen: ik heb daarover wat gemengde gevoelens. Want ze beloven nogal wat. Op de achterflap lees ik:

“Waarom steken de grootste spelers aller tijden, zoals Magnus Carlsen, Bobby Fischer en Garry Kasparov met kop en schouders boven anderen uit? De basisaspecten van het schaken (calculatie, bestuderen van openingstheorie, en technische eindspelvaardigheid) zijn uiteraard van groot belang. Maar het mysterieuze deel van de schaakvaardigheid zit hem toch in het gedachtenproces.”

De auteurs verduidelijken het nog met de toelichting dat het daarbij in het bijzonder draait om hoe je bepaalde zetten beoordeelt, waarom je de voorkeur geeft aan de ene boven de andere zet en hoe je het gevoel voor het spelletje ontwikkelt. Dat is natuurlijk allemaal waar. Maar hoe ontwikkel je dat dan? Vervolgens komen de volgende vragen uitgebreid aan bod:

Lees meer »

Your Jungle Guide To Unbalancing Your Opponents

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Yungle guide imbalancing your opponentsWellicht vraag jij jezelf af: wie zijn Dorsa en Borna Derakhshani? Broer en zus komen oorspronkelijk uit Iran. Maar na een conflict met de Iraanse schaakbond zijn ze naar het buitenland vertrokken.

Dorsa, een getalenteerde internationaal meester en damesgrootmeester, is uiteindelijk in St. Louis terechtgekomen. Ze is daar als trainer verbonden aan de St. Louis Chess Club. Ze is de jongste officiële Fide Trainer. Haar jongere broer Borna (FM) heeft zich in Engeland gevestigd.

Lees meer »

De Egel – Sleutelconcepten in het middenspel

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Hoe kijk jij tegen openingsboeken aan? Waarschijnlijk denk je aan boeken boordevol varianten. Veel van die boeken zijn tamelijk onoverzichtelijk. Mijn trainingsgroepje bestaande uit een stelletje bijdehante talentjes tussen de 9 en 14 jaar, gaf me onlangs de opdracht, zo gaat dat tegenwoordig, om ze iets te vertellen over een bepaalde opening. Ik laat even in het midden welke opening het betreft. Daar gaat het niet om.

Ik heb totaal geen ervaring met de betreffende opening. Niet met wit en ook niet met zwart. Dus bevond ik me in onbekend vaarwater. Gelukkig wist ik de hand te leggen op een boek dat de betreffende opening uitgebreid behandelt. In mijn optimisme dacht ik:

“Nou ik zit gebakken dat ga ik wel even fiksen!”

Maar dat viel vies tegen. Wat meteen opviel in het boek is dat men met zelden gespeelde varianten begon. Ik zie dat veel vaker. Ook uit de inhoudsopgave kon ik niet opmaken wat nou de hoofdvarianten waren. Ik zag door de variantenbomen het bos niet meer. Je voelt het wel aan: mijn leerlingen moeten nog even wachten voordat ik wat zinnige opmerkingen over de betreffende openingen kan maken.

Lees meer »

Recensie: Genna Remembers

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Hoe is het om in twee totaal verschillende werelden te leven? Voor de meesten van ons is het moeilijk voor te stellen hoe het is om in een land te wonen dat met harde hand wordt geregeerd. Genna Sosonko is wat je noemt ervaringsdeskundige. Hij leefde vanaf zijn geboorte in 1943 tot 1972 in Leningrad in de voormalige Sovjet-Unie.

In dat jaar kreeg hij de kans om naar het vrije Westen uit te wijken en vestigde hij zich in Nederland. In de Sovjet-Unie had Genna er al een hele schaakcarrière op zitten. Hij behaalde daar de titel van nationale meester – dan was je al een hele sterke schaker – en trainde Michail Tal en Viktor Korchnoi.

Lees meer »

Recensie: Street Smart Chess

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Street Smart ChessAxel Smith schreef al diverse boeken, denk daarbij aan ‘Pump up your rating’ en ‘The Woodpecker Method’. De rode draad in zijn werk is hoe je snel betere resultaten leert scoren.

Ook in zijn nieuwste boek ‘Street Smart Chess’ doet hij een zeer geslaagde poging om de lezer te laten zien hoe die meer punten kan scoren. Het boek geeft antwoord op vragen, zoals:

  • Wanneer is het zinvol om vol op winst te spelen?
  • Of is het beter om de veiligheid op te zoeken en op remise aan te sturen?
  • En, wellicht de belangrijkste vraag: hoe pas je je speelstijl aan het gewenste resultaat aan?
Lees meer »

On the Origin of Good Moves

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

On the origin of good movesIk begin deze recensie met een schokkende bekentenis.  Het hoge woord moet er maar eens uit. Wat? Dit is het eerste schaakboek dat ik ooit helemaal heb uitgelezen. 

Daarmee wil ik geen kwaad woord over andere boeken zeggen. Maar verreweg de meeste schaakboeken zijn geen échte leesboeken. Veel schaakboeken zijn vooral ‘doe-boeken’. Om dan een boek van kaft tot kaft door te nemen valt niet altijd mee. 

Nu wil ik zeker niet beweren dat Willy de lezer lui achterover laat leunen. Hij zet hem flink aan het werk. In deze dikke pil beginnen vrijwel alle hoofdstukken met enkele schaakopgaven. Die variëren van redelijk makkelijk tot zeer moeilijk.

Het is een mooie mix. Die opgaven hebben tot doel om wat later in het hoofdstuk volgt in te leiden. Wat volgt, is meer dan de moeite waard en zette en passant mijn beeld van de schaakgeschiedenis op z’n kop. 

Lees meer »

Recensie: Universal Chess Training

Michel HoetmerEen reactie plaatsen
Universal Chess Training door Wojciech Moranda (Thinkers Publishing)

Dit boek is niet het zoveelste boek met standaardopgaven. Het gaat evenmin om wit of zwart speelt en wint. Het zijn stellingen uit recente partijen die je in een partij kan tegenkomen.

Je krijgt geen hints of tips die eigenlijk de oplossing al verklappen. Je moet het gewoon lekker zelf uitzoeken. Prima boek!


Wellicht vraagt je jezelf zich af “Wie is Wojciech Moranda?” Zelf kende ik hem ook nog niet. Hij is een Poolse grootmeester met een rating van 2618. Een meer dan behoorlijke schaker, die zich op relatief jonge leeftijd ook is gaan bezighouden met het trainen van anderen, bijvoorbeeld voor de Poolse Nationale Jeugd Academie.

In de inleiding van het boek vertelt Wojciech hoe hij aanvankelijk elk boek verslond waarop hij de hand kon leggen. Het is een weg die velen, waaronder ik zelf, zijn gegaan. Informatie opzuigen over ideeën, manoeuvres en zetten. En dan maar hopen dat het ooit tot iets zal leiden.

Pas toen hij zelf anderen les begon te geven, ontdekte hij dat dit niet de manier was om schaken te leren. Het bracht hem tot het inzicht dat goed leren schaken niet alleen draait om wat er op het bord gebeurt, zoals plannen en ideeën in diverse stadia van een schaakpartij, maar om denkprocessen en besluitvorming. Hij ontwikkelde een eigen trainingssysteem. Op basis van de ontwikkeling van een student is binnen dat systeem duidelijk wat de betreffende student aan training moet verwerken. Tegenwoordig gaat hij in zijn eigen schaakschool uit van de volgende drie fasen:

Lees meer »

Ruilen of niet ruilen?

Michel HoetmerEen reactie plaatsen

Het is een vraag die in vrijwel iedere schaakpartij vroeg of laat een keer aan de orde komt: ruilen of niet? Is het wel zo slim? En waar moet je dan vooral op letten? Eduardas Rozentalis heeft er een heel boek over volgeschreven. Het is een écht ‘doeboek’. Kortom: veel opgaven met antwoorden. Je moet lekker zelf aan het werk.


Het boek is verdeeld in drie delen:

  • Opwarmertjes
  • Gemiddelde opgaven
  • Opgaven voor gevorderden

Elk deel bevat 40 opgaven, veelal afkomstig van GM Rozentalis zelf. Deze delen zijn dan weer keurig verdeeld in opgaven en oplossingen. De oplossingen zijn helder met prima uitleg. De auteur heeft er voor gekozen om eindspellen te behandelen. Naar mijn smaak vergroot dat de praktische waarde omdat het aantal stukken op het bord over het algemeen beperkt is. Daardoor is het boek ook prima geschikt voor instructie.

Tijdens mijn cursussen voor schaaktrainer heb ik vooral geleerd om niet te veel stukken op het bord te zetten, of gecompliceerde stellingen te strippen tot wat absoluut noodzakelijk is. Dat hoef je niet met eindspelen te doen. Een ander voordeel deze opzet is dat je dus helder voor ogen krijgt wat de waarde en functie van de stukken is. Je krijgt van elk niveau een voorbeeld. Eerst een opwarmertje:

Lees meer »