Eigenlijk heb ik geen idee hoe deze valstrik aan zijn naam* komt. Ook wikipedia geeft hierover geen uitsluitsel. Deze valstrik is vooral bekend van het Spaans. Maar dat is zeker niet de enige opening waarin dit mechanisme voorkomt. Lees en huiver!

Het draait in dit geval om lopers die zich iets te enthousiast in het spel begeven en op een gegeven moment ingesloten raken. Laten wij maar eens kijken hoe dat in zijn werk gaat.

De stelling waar het om draait ontstaat na de zesde zet van zwart in de vernieuwde Steintiz-verdediging of ook wel de verbeterde Steinitz-verdediging genoemd. De oorspronkelijke Steintiz-verdediging werd gespeeld zonder 3. – a6. Het is juist dat zetje wat de inleiding is voor de problemen van wit. Zie het diagram hieronder.

De online database van Chessbase telt maar liefst 61 partijen waarin wit op deze manier in de fout gaat. Over het algemeen zijn het spelers met geen of een lage rating, maar er zit ook iemand tussen met een rating van 2300. Die speler wist nog een halfje te scoren.

In de Siciliaan

De Spaanse opening is niet de neige opening waarin dit mechanisme voorkomt. Een soortgelijk mechanisme is ook mogelijk via de Rossolimo-variant van het Siciliaans. Ook daar speelt wit Lb5. De gedachte achter deze zet is juist om het paard op c6 te ruilen en zwart een dubbelpion te bezorgen. Maar er zijn kennelijk spelers die dit niet door hebben.

Chessbase meldt dat deze flater in maar liefst 61 partijen werd gespeeld. Weer vrijwel uitsluitend door spelers met een lage of geen rating. Overigens zijn er ook zwartspelers die niet door hebben dat ze al bijna gewonnen staan. Want niet iedereen speelde 4. – b5! Er zijn nonchalnte types die hier 4. – d6 of 4. – g6 spelen.

Caro Kann

Op een wat andere manier is ook in de Caro Kann een soortgelijk mechanisme mogelijk. Daar speelt het drama zich aan de andere kant van het bord af en is niet wit, maar zwart het slachtoffer.

In de online database van Chessbase vond ik maar liefst 50 partijen waarin de zwartspeler met open ogen in deze val trapte. De zet 4. – e6?? kwam nog vaker voor: 89 maal. Geloof het of niet, maar deze zet werd zelfs gespeeld door een speler met een rating van 2445! Overigens was zijn tegenstander ook niet goed op de hoogte (of nog niet helemaal wakker) en speelde 5. Ld3?

Het is misschien ook niet verrassend dat zwartspelers op deze manier de mist in gaan. Want in de gebruikelijke variant is 4. – e6 een prima zet. Waarschijnlijk doet de automatische piloot zijn vernietigende werk.

*Namen van openingen zijn tegenwoordig voor mij toch wel “een dingetje”. Vrijwel alle schaakboeken in mijn bezit zijn in het Engels. Daardoor heb ik soms geen idee meer hoe wij in het Nederlands zo’n opening noemen.