Mensen die niets van schaken afweten zullen zich ongetwijfeld verbazen over de vreemde namen die schakers aan hun openingen geven. Wij, als ingewijden, zijn er natuurlijk aan gewend. Maar weten wij ook waar die namen vandaan komen?

Hoe het Damegambiet aan haar naam komt, is nog wel te vatten. Alhoewel? Dan moet je wel weten dat het woord ‘gambiet’ staat voor een opening waarin een van beide partijen een pion offert. Maar als je dat weet, klinkt damegambiet wel logisch. Evenals koningsgambiet.

Overigens is het damegambiet veelal niet een echt gambiet omdat zwart de pion over het algemeen rustig laat staan. Maar hoe zit het met de Slavische opening? (verder lezen)

De Slavische opening (verdediging)

De Slavische opening is een van de verdedigingen tegen het damegambiet. Het schijnt dat de Italiaanse Schaakmeester Polerio de opening al in een van zijn geschriften heeft genoemd in 1590. Toch werd deze manier van spelen pas populair in de jaren ’20 van de vorige eeuw. Toen ging men het systeem uitgebreid analyseren en uiteraard spelen.

En nu komen wij bij de naam uit. Aanvankelijk werd de opening vooral gespeeld door schakers van Slavische afkomst, zoals Alapin, Aljechin, Bogoljubov en Vidmar. Vandaar de naam Slavische verdediging. De Slavisch verdediging werd uitgebreid getest in de matches om het wereldkampioenschap tussen Euwe en Aljechin in 1935 en 1937.

Hoe zit het dan met de ‘half-slaaf’ (semi slaaf)?

Nou ja, eigenlijk heel eenvoudig. Het damegambiet wordt gekenmerkt door de zetten:

1. d4 d5
2. c4 e6

De Slavische verdediging ontstaat na:

1. d4 d5
2. c4 c6

De Semi Slavische verdediging

De semi slaaf is een mix van beide openingen en ontstaat na de volgende zetten:

1. d4 d5
2. c4 c6
3. Pf3 Pf6
4. Pc3 e6

*Kortom: de mix van deze twee zetten maakt dat je het een half Slavische, half damegambiet zou kunnen noemen. Overigens komt Erik van t Hof in een reactie op schaaksite met een andere verklaring. Normaal speelt zwart Lf5 in de Slavische verdediging. Hij voltooit dus de opening niet. Vandaar volgens hem ‘half’.

Zwart dreigt nu wel de pion op c4 te slaan omdat hij beter in staat is om de pion te verdedigen met zetten als b5. Een nadeel is dat zwart met 4. – e6 zijn dameloper heeft ingesloten.

Er is nog een variatie op deze opening bekend onder de naam Noteboom variant. Genoemd naar de Nederlandse schaker Daniël Noteboom. Die gaat alsvolgt: 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Pc3 c6 4.Pf3 dxc4

Botwinnik-variant

De stelling krijgt een bijzonder scherp karakter wanneer wit de dreiging negeert en verder gaat met 5. Lg5. In dat geval kan de Botwinnik variant ontstaan:

5. Lg5 dxc4
6. e4 b5
7. e5 h6
8. Lh4 g5
9. Pxg5 hxg5
10. Lxg5 Pbd7

Wit wint zijn stuk met rente terug en houdt een extra pion aan de verwikkelingen over, maar zwart kan zijn ontwikkeling goed afsluiten en heeft voldoende compensatie voor zijn materiële verlies. Dit systeem werd, je raadt het al, door Botwinnik in de toernooipraktijk geïntroduceerd.

Tenslotte

Hoewel het Slavisch een onderdeel is van het geweigerd Damegambiet heeft de opening, omdat hij zo vaak wordt gespeeld, een eigen ECO-code: D10.

*Later toegevoegd naar aanleiding van de reacties op schaaksite.